Podsećamo, u avgustovskom broju časopisa „Računovodstvo i porezi“ (br. 227/1), objavili smo tekst „Obavljene novine u Pavilniku o PDV i Pravilniku o e-fakturisanju“ u kojem smo, pored ostalog, detaljno pisali o svim novinama koje je prethodno doneo ministar finansija, a koje su objavljene u Pravilniku o izmenama i dopunama Pravilnika o elektronskom fakturisanju („Sl. glasnik RS“, br. 65/24 od 2.8.2024. god.), koji je u primeni od 1. septembra 2024. god., osim odredaba koje se odnose na elektronsko evidentiranje prethodnog poreza** koje se primenjuju za poreske periode određene Zakonom o porezu na dodatu vrednost, a koji počinju posle 31. avgusta 2024. god. (**Napominjemo, ovo je već menjano u „Sl. glasniku RS“, br. 73/24).
Zatim, na osnovu člana 4. stav 8, člana 4a stav 5, člana 5. stav 12, člana 6. stav 5, člana 7. stav 3, člana 10. stav 8. i člana 12. stav 3. Zakona o elektronskom fakturisanju („Sl. glasnik RS“, br. 44/21, 129/21, 138/22 i 92/23), ministar finansija doneo je novi Pravilnik o izmenama Pravilnika o elektronskom fakturisanju („Sl. glasnik RS“, br. 73/24 od 30.8.2024. god.), koji, kao i prethodni, stupa na snagu 1. septembra 2024. god., osim odredaba koje se odnose na elektronsko evidentiranje PDV-a koje će se primenjivati za poreske periode određene Zakonom PDV koji počinju posle 31. avgusta 2024. god.
NOVINE U PRAVILNIKU O ELEKTRONSKOM FAKTURISANJU
U tekstu koji sledi objasnićemo sve izmene iz oba pravilnika, koje će biti u primeni od navedenih datuma, odnosno perioda.
Dakle, izmenama koje su objavljene u oba pomenuta pravilnika, u Pravilniku o elektronskom fakturisanju („Sl. glasnik RS“, br. 47/23, 116/23 i 65/24 – u daljem tekstu: Pravilnik o EF), izvršene sledeće izmene:
Na osnovu člana 4. stav 8, člana 4a stav 5, člana 5. stav 12, člana 6. stav 5, člana 7. stav 3, člana 10. stav 8. i člana 12. stav 3. Zakona o elektronskom fakturisanju („Službeni glasnik RS“, br. 44/21, 129/21, 138/22 i 92/23), ministar finansija doneo je Pravilnik o izmenama i dopunama Pravilnika o elektronskom fakturisanju („Sl. glasnik RS“, br. 65/24 od 2.8.2024. god.), koji će biti u primeni od 1. septembra 2024. god., osim odredaba koje se odnose na elektronsko evidentiranje prethodnog poreza koje se primenjuju za poreske periode određene Zakonom o porezu na dodatu vrednost, a koji počinju posle 31. avgusta 2024. god.
● U članu 1. Pravilnika o EF, dopunjena je tačka 5), dodata je tačka 5a i izmenjena je tačka 7), tako da ovaj član sada glasi:
„Ovim pravilnikom bliže se uređuju određena pitanja, odnosno rešenja iz Zakona o elektronskom fakturisanju („Službeni glasnik RS“, br. 44/21, 129/21, 138/22 i 92/23 – u daljem tekstu: Zakon), a naročito:
1) način i postupak registrovanja za pristup sistemu elektronskih faktura;
2) način pristupanja i korišćenja sistema elektronskih faktura;
3) način primene standarda elektronskog fakturisanja;
4) minimalni sadržaj elektronske fakture neophodan za njeno procesuiranje kroz sistem, slučajevi u kojima pojedini elementi elektronske fakture mogu biti izostavljeni, slučajevi u kojima je predviđena obaveza iskazivanja dodatnih elemenata, na osnovu drugih propisa kojima se uređuje izdavanje određenih vrsta faktura i forma i način dostave prateće i druge dokumentacije kroz sistem elektronskih faktura (u daljem tekstu: elementi elektronske fakture i prilozi elektronskoj fakturi);
5) način i postupak elektronskog evidentiranja obračuna poreza na dodatu vrednost i korekcije obračuna poreza na dodatu vrednost u sistemu elektronskih faktura;
5a) način i postupak elektronskog evidentiranja prethodnog poreza i korekcije prethodnog poreza u sistemu elektronskih faktura;
6) postupanje u slučaju nastupanja privremenog prekida u radu sistema elektronskih faktura;
7) korišćenje podataka dostupnih u sistemu elektronskih faktura;
8) način postupanja Centralnog informacionog posrednika;
9) sadržina liste korisnika sistema elektronskih faktura, uslovi za brisanje sa liste korisnika sistema elektronskih faktura, kao i način i postupak brisanja sa liste korisnika sistema elektronskih faktura.“
● U članu 8. stav 2. Pravilnika o EF u tački 1) brisana je reč: „obračuna“, tako da ovaj član sada glasi:
„Ako se korisnik sistema elektronskih faktura opredeli za neposredno pristupanje i korišćenje sistema elektronskih faktura, korisnik sistema elektronskih faktura može:
1) kreirati podatke za autentikaciju pristupa i korišćenja putem aplikativnog interfejsa;
2) odrediti ovlašćena lica za pristup i korišćenje putem korisničkog interfejsa.
Za korisnika sistema elektronskih faktura iz stava 1. ovog člana omogućena su dva tehnička rešenja za pristupanje i korišćenje sistema elektronskih faktura, i to:
**1) putem korisničkog interfejsa, kada ovlašćeno lice putem internet pretraživača može da vrši kreiranje i izdavanje elektronskih faktura i/ili prihvatanje i odbijanje elektronskih faktura i elektronsko evidentiranje poreza na dodatu vrednost (u daljem tekstu: PDV) u ime korisnika sistema elektronskih faktura u okviru svojih ovlašćenja;
2) putem aplikativnog interfejsa (eng. API – Application Programming Interface) koji omogućava povezivanje sa softverskim sistemom korisnika sistema elektronskih faktura i vršenje radnji navedenih u tački 1) ovog stava.
(**Napominjemo: pre izmene, objavljene u „Sl. glasniku RS“ br. 73/24, tačka 1) u stavu 2. člana 8. Pravilnika o EF, glasila je:
„1) putem korisničkog interfejsa, kada ovlašćeno lice putem internet pretraživača može da vrši kreiranje i izdavanje elektronskih faktura i/ili prihvatanje i odbijanje elektronskih faktura i elektronsko evidentiranje obračuna poreza na dodatu vrednost (u daljem tekstu: PDV) u ime korisnika sistema elektronskih faktura u okviru svojih ovlašćenja;“)
● Posle člana 9. Pravilnika o EF, dodat je član 9a, koji glasi:
„Član 9a
U sistemu elektronskih faktura korisnik sistema elektronskih faktura može da opredeli status subjekta, i to
1) obveznik PDV, ako je subjekt obveznik PDV u skladu sa ZPDV;
2) nije obveznik PDV, ako subjekt nije obveznik PDV u skladu sa ZPDV.
Subjekt iz stava 1. tačka 1) ovog člana opredeljuje poreski period za koji podnosi poresku prijavu PDV u skladu sa ZPDV, i to:
1) kalendarski mesec;
2) kalendarsko tromesečje.
Ako više korisnika sistema elektronskih faktura posluje pod istim PIB-om, zakonski zastupnik poreskog obveznika obaveštava Centralnog informacionog posrednika koji od tih korisnika može da opredeli status subjekta iz stava 1. ovog člana.
Ako dođe do promene statusa subjekta iz stava 1. ovog člana, odnosno promene poreskog perioda iz stava 2. ovog člana, korisnik sistema elektronskih faktura usklađuje status subjekta, odnosno poreski period sa tom izmenom.“
● U članu 12. Pravilnika o EF, dodata je tačka 14a) a izmenjena je tačka 15), tako da ovaj član sada glasi:
„Sistem elektronskih faktura procesuira elektronsku fakturu koja minimalno sadrži:
1) naziv, adresu i PIB izdavaoca, kao i JBKJS izdavaoca ukoliko je izdavalac korisnik javnih sredstava, osim korisnika javnih sredstava koji pripada tipu osam korisnika javnih sredstava u skladu sa propisima kojima se uređuje budžetski sistem;
2) naziv, adresu i PIB primaoca, kao i JBKJS primaoca ukoliko je primalac korisnik javnih sredstava, osim korisnika javnih sredstava koji pripada tipu osam korisnika javnih sredstava u skladu sa propisima kojima se uređuje budžetski sistem;
3) redni broj i datum izdavanja elektronske fakture;
4) poresku kategoriju;
5) datum avansne uplate, ukoliko se radi o avansnoj fakturi, odnosno datum prometa dobara, odnosno usluga, ukoliko se radi o elektronskoj fakturi za izvršeni promet dobara, odnosno usluga;
6) dan nastanka poreske obaveze u skladu sa ZPDV;
7) šifru, odnosno naziv dobra ili usluge, količinu i jedinicu mere za isporučena dobra ili obim pruženih usluga za svaku stavku elektronske fakture, odnosno opis zahteva za isplatu;
8) jediničnu cenu dobra, odnosno usluge;
9) iznos osnovice;
10) poresku stopu PDV;
11) iznos PDV koji je obračunat na osnovicu;
12) iznos avansne uplate i osnov za avansnu uplatu, ukoliko se radi o avansnoj fakturi;
13) iznos naknade u slučaju kada se ne obračunava PDV;
14) ukupan iznos;
14a) šifru za primenu određene poreske kategorije;
15) broj odluke, odnosno potvrde nadležnog organa ako se na osnovu odluke, odnosno potvrde ostvaruje poresko oslobođenje; (*napomena Redakcije: iz ove tačke brisane su sledeće odredbe: „napomenu o odredbi ZPDV na osnovu koje nije obračunat PDV koja se označava šifrom za primenu poreske kategorije i“)
16) napomenu da se za promet dobara i usluga primenjuje sistem naplate;
17) broj dokumenta koji prethodi izdavanju elektronske fakture (okvirni sporazum, ugovor, narudžbenica, ponuda i dr.), u slučaju kada se elektronska faktura izdaje subjektu javnog sektora.
Elektronska faktura za izvršeni promet dobara, odnosno usluga, za koji je u potpunosti ili delimično izvršeno avansno plaćanje, sadrži i redni broj i datum avansne fakture, kao i podatke o iznosu za koji se po osnovu avansa umanjuje iznos naknade, osnovice i PDV za izvršeni promet dobara, odnosno usluga.
Podatak o jediničnoj ceni dobra, odnosno usluge u stavkama elektronske fakture može biti iskazan sa više od dve decimale, dok podaci o ostalim iznosima mogu biti iskazani sa najviše dve decimale.
Podaci iz stava 3. ovog člana iskazuju se u dinarima, osim u slučaju kada se naplata vrši u stranoj valuti kada se podaci iskazuju u valuti u kojoj se vrši naplata.
Ako se naplata vrši u stranoj valuti, podaci o ukupnom iznosu naknade (za transakciju za koju ne postoji obaveza obračunavanja PDV), osnovice i PDV iskazuju se i u dinarima.“
● U članu 13. Pravilnika o EF, izvršeno je više izmena i dopuna (menjane su tačke 1) i 2) u stavu 2, a dodate su nove – 2a) i 2b); brisan je stav 3, a dodati su i novi stavovi 4, 5, 6. i 7.), tako da ovaj član sada glasi:
„Poreske kategorije iz člana 12. stav 1. tačka 4) ovog pravilnika u elektronskoj fakturi označavaju se slovnim oznakama kojima se određuje PDV tretman transakcije, odnosno čijom se upotrebom omogućava tačno iskazivanje ukupnog iznosa transakcije za koju se izdaje elektronska faktura.
Slovne oznake poreskih kategorija iz stava 1. ovog člana su:
1) S20 – Standardno obračunavanje PDV po stopi od 20%;
2) S10 – Standardno obračunavanje PDV po stopi od 10%;
2a) AE20 – Obrnuto obračunavanje PDV po stopi od 20%;
2b) AE10 – Obrnuto obračunavanje PDV po stopi od 10%;
3) Z – Poresko oslobođenje sa pravom na odbitak prethodnog poreza;
4) E – Poresko oslobođenje bez prava na odbitak prethodnog poreza;
5) R – Izuzimanje od PDV;
6) O – Nije predmet oporezivanja PDV;
7) OE – Nije predmet oporezivanja PDV 2;
8) SS – Posebni postupci oporezivanja;
9) N – Anuliranje.
(*Napomena Redakcije: iz ovog člana brisan je stav 3, koji je glasio: „Ako se izdaje elektronska faktura sa poreskom kategorijom koja je označena slovnom oznakom iz stava 2. tačka 1) ovog člana, izdavalac elektronske fakture unosi podatak o poreskoj stopi PDV, a ako se izdaje sa poreskim kategorijama koje su označene slovnim oznakama iz stava 2. tač. 2)–9) ovog člana, izdavalac elektronske fakture unosi podatak o šifri za primenu poreske kategorije određenoj internom tehničkom uputstvom koje se objavljuje na internet stranici Ministarstva finansija i koje sadrži tehnička objašnjenja za rad u sistemu.)
U elektronskoj fakturi mogu da se iskažu podaci o različitim transakcijama koje imaju različite poreske kategorije, a u okviru jedne poreske kategorije podaci o transakcijama koje imaju najviše jednu šifru iz člana 12. stav 1. tačka 14a) ovog pravilnika.
Izuzetno od stava 3. ovog člana, u elektronskoj fakturi koja se izdaje za promet objekata, ekonomski deljivih celina u okviru tih objekata i vlasničkih udela na tim dobrima određenih propisima kojima se uređuje PDV (u daljem tekstu: građevinski objekti), nezavisno od toga da li postoji obaveza obračunavanja PDV, stope PDV po kojoj se obračunava PDV i da li je poreski dužnik isporučilac ili primalac dobara u skladu sa ZPDV, ne mogu se iskazati podaci o drugim transakcijama. (*nap.Red.: novododati stav.)
Ako se izdaje elektronska faktura sa poreskim kategorijama koje su označene slovnim oznakama iz stava 2. tač. 1) i 2) ovog člana, izdavalac elektronske fakture koji vrši prvi prenos prava raspolaganja na novoizgrađenim građevinskim objektima, ekonomski deljivim celinama u okviru tih objekata i vlasničkim udelima na tim dobrima određenih propisima kojima se uređuje PDV (u daljem tekstu: prvi prenos prava raspolaganja na novoizgrađenim građevinskim objektima) unosi podatak o šifri za primenu poreske kategorije. (*nap.Red.: novododati stav.)
Ako se izdaje elektronska faktura sa poreskim kategorijama koje su označene slovnim oznakama iz stava 2. tač. 2a)-9) ovog člana, izdavalac elektronske fakture unosi podatak o šifri za primenu poreske kategorije. (*nap.Red.: novododati stav.)
Šifre za primenu poreskih kategorija iz st. 5. i 6. ovog člana određene su internim tehničkim uputstvom koje se objavljuje na internet stranici Ministarstva finansija i koje sadrži tehnička objašnjenja za rad u sistemu.“ (*nap.Red.: novododati stav.)
● U članu 15. Pravilnika o EF, dopunjen je stav 2., tako da ovaj član sada glasi:
„Pored podataka iz čl. 12. i 14. ovog pravilnika, elektronska faktura može da sadrži i druge podatke u skladu sa ZPDV, odnosno drugim propisima kojima se uređuje izdavanje određenih vrsta faktura, kao i druge podatke koji su od značaja za izdavaoca, primaoca ili druge zainteresovane strane.
Uz elektronsku fakturu može se priložiti dokumentacija koja je od značaja za izdavaoca, primaoca ili druge zainteresovane strane (npr. privremene situacije, specifikacije, obračuni, otpremnice, prevozna dokumenta).“
● Član 18. Pravilnika o EF, dopunjen je novim stavovima 2. i 3., pa sada ovaj član glasi:
„Elektronsko evidentiranje obračuna PDV vrši se zbirno, odnosno pojedinačno za poreski period u roku od deset dana po isteku poreskog perioda, unosom određenih podataka u odgovarajući interfejs sistema elektronskih faktura, i to:
1) Zbirna evidencija PDV;
2) Pojedinačna evidencija PDV.
Pojedinačna evidencija PDV odnosi se na evidentiranje podataka o nabavkama, odnosno isporukama u skladu sa Zakonom. (*nap.Red.: novododati stav.)
Rok iz stava 1. ovog člana ističe 10. dana kalendarskog meseca koji sledi poreskom periodu za koji se vrši elektronsko evidentiranje obračuna PDV. (*nap.Red.: novododati stav.)
Podaci u Zbirnoj evidenciji PDV i Pojedinačnoj evidenciji PDV iskazuju se u dinarima, sa najviše dve decimale.“
● U članu 19. Pravilnika o EF, izmenjen je stav 1., tako da ovaj član sada glasi:
„Zbirna evidencija PDV sadrži podatke o:
1) broju Zbirne evidencije PDV, statusu i datumu evidentiranja;
2) godini, poreskom periodu (mesec ili tromesečje) i periodu (konkretan mesec ili tromesečje);
3) avansu za promet, i to:
(1) avansu za promet po stopi od 20% (iznos avansne uplate, osnovica i obračunati PDV),
(2) avansu za promet po stopi od 10% (iznos avansne uplate, osnovica i obračunati PDV);
4) prometu uz naknadu, i to:
(1) prometu po stopi od 20% (osnovica i obračunati PDV),
2) prometu po stopi od 10% (osnovica i obračunati PDV);
5) prometu bez naknade, i to:
(1) prometu po stopi od 20% (osnovica i obračunati PDV),
(2) prometu po stopi od 10% (osnovica i obračunati PDV);
6) posebnim postupcima oporezivanja koji se odnose na:
(1) turističke usluge (osnovica za promet po stopi od 20%, obračunati PDV po stopi od 20%, osnovica – avans po stopi od 20% i obračunati PDV – avans po stopi od 20%);
(2) polovna dobra, umetnička dela, kolekcionarska dobra i antikviteti (osnovica za promet po stopi od 20%, obračunati PDV po stopi od 20%, osnovica – avans po stopi od 20%, obračunati PDV – avans po stopi od 20%, osnovica za promet po stopi od 10%, obračunati PDV po stopi od 10%, osnovica – avans po stopi od 10% i obračunati PDV – avans po stopi od 10%);
7) povećanju/smanjenju osnovice, odnosno PDV – poreski dužnik isporučilac, i to:
(1) povećanju osnovice, odnosno PDV (povećanje osnovice za promet po stopi od 20%, povećanje PDV za promet po stopi od 20%, povećanje osnovice za promet po stopi od 10% i povećanje PDV za promet po stopi od 10%),
(2) smanjenju osnovice, odnosno PDV (smanjenje osnovice za promet po stopi od 20%, smanjenje PDV za promet po stopi od 20%, smanjenje osnovice za promet po stopi od 10%, smanjenje PDV za promet po stopi od 10%, smanjenje osnovice – avans po stopi od 20%, smanjenje PDV – avans po stopi od 20%, smanjenje osnovice – avans po stopi od 10% i smanjenje PDV – avans po stopi od 10%,);
8) povećanju/smanjenju osnovice, odnosno PDV – poreski dužnik primalac, i to:
(1) povećanju osnovice, odnosno PDV (povećanje osnovice za promet po stopi od 20%, povećanje PDV za promet po stopi od 20%, povećanje osnovice za promet po stopi od 10% i povećanje PDV za promet po stopi od 10%),
(2) smanjenju osnovice, odnosno PDV (smanjenje osnovice za promet po stopi od 20%, smanjenje PDV za promet po stopi od 20%, smanjenje osnovice za promet po stopi od 10%, smanjenje PDV za promet po stopi od 10%, smanjenje osnovice – avans po stopi od 20%, smanjenje PDV – avans po stopi od 20%, smanjenje osnovice – avans po stopi od 10% i smanjenje PDV – avans po stopi od 10%);
9) storniranju – poreski dužnik isporučilac, na osnovu kojeg dolazi do:
(1) povećanja osnovice, odnosno PDV (povećanje osnovice za promet po stopi od 20%, povećanje PDV za promet po stopi od 20%, povećanje osnovice za promet po stopi od 10% i povećanje PDV za promet po stopi od 10%),
(2) smanjenja osnovice, odnosno PDV (smanjenje osnovice za promet po stopi od 20%, smanjenje PDV za promet po stopi od 20%, smanjenje osnovice za promet po stopi od 10%, smanjenje PDV za promet po stopi od 10%, smanjenje osnovice – avans po stopi od 20%, smanjenje PDV – avans po stopi od 20%, smanjenje osnovice – avans po stopi od 10% i smanjenje PDV – avans po stopi od 10%).
10) storniranju – poreski dužnik primalac, na osnovu kojeg dolazi do:
(1) povećanja osnovice, odnosno PDV (povećanje osnovice za promet po stopi od 20%, povećanje PDV za promet po stopi od 20%, povećanje osnovice za promet po stopi od 10% i povećanje PDV za promet po stopi od 10%),
(2) smanjenja osnovice, odnosno PDV (smanjenje osnovice za promet po stopi od 20%, smanjenje PDV za promet po stopi od 20%, smanjenje osnovice za promet po stopi od 10%, smanjenje PDV za promet po stopi od 10%, smanjenje osnovice – avans po stopi od 20%, smanjenje PDV – avans po stopi od 20%, smanjenje osnovice – avans po stopi od 10% i smanjenje PDV – avans po stopi od 10%).
**Podaci iz stava 1. tač. 3)–10) ovog člana iskazuju se zbirno za sve promete i druge transakcije u poreskom periodu, osim za one za koje je, u skladu sa Zakonom, propisana obaveza pojedinačnog elektronskog evidentiranja obračuna PDV.“ (Napomena Redakcije: označena dopuna je objavljena u „Sl. glasniku RS“, br. 73/24)
● Član 20. Pravilnika o EF je izmenjen, i sada glasi:
„Pojedinačna evidencija PDV, koja se odnosi na nabavke, sadrži podatke o:
1) broju Pojedinačne evidencije PDV, statusu i datumu evidentiranja;
2) godini, poreskom periodu (mesec ili tromesečje) i periodu (konkretan mesec ili tromesečje);
3) identifikatoru lica koje vrši promet (PIB / PIB i JBKJS / Poreski broj stranog lica);
4) tipu i broju dokumenta (Interni račun – strano lice, odnosno Interni račun – obveznik PDV određen propisima kojima se kojima se uređuje PDV);
5) osnovu odabira dokumenta (promet, avans, povećanje, odnosno smanjenje);
6) povezanom internom računu;
7) datumu avansa i osnovu za avansno plaćanje kod osnova odabira dokumenta avans;
8) prometu po stopi od 20% (uz naknadu, odnosno bez naknade), povećanju / smanjenju naknade, avansu i smanjenju avansa za taj promet (opis, osnovica i obračunati PDV), osim o prometu građevinskih objekata, sa oznakom „AE20, osim OBJ”;
9) prometu po stopi od 20% građevinskih objekata (uz naknadu, odnosno bez naknade), povećanju / smanjenju naknade, avansu i smanjenju avansa za taj promet (opis, osnovica i obračunati PDV), sa oznakom „AE20-OBJ”;
10) prometu po stopi od 10% (uz naknadu, odnosno bez naknade), povećanju / smanjenju naknade, avansu i smanjenju avansa za taj promet (opis, osnovica i obračunati PDV), osim o prometu građevinskih objekata, sa oznakom „AE10, osim OBJ”;
11) prometu po stopi od 10% građevinskih objekata (uz naknadu, odnosno bez naknade), povećanju / smanjenju naknade, avansu i smanjenju avansa za taj promet (opis, osnovica i obračunati PDV), sa oznakom „AE10-OBJ”;
12) ukupno obračunatom PDV.
Podaci iz stava 1. tač. 8)–12) ovog člana iskazuju se po svakom dokumentu iz stava 1. tačka 4) ovog člana, koji može da sadrži jednu ili više stavki.“
● U Pravilnik o EF dodat je član 20a, koji glasi:
„Član 20a
Pojedinačna evidencija PDV, koja se odnosi na isporuke, sadrži podatke o:
1) broju Pojedinačne evidencije PDV, statusu i datumu evidentiranja;
2) godini, poreskom periodu (mesec ili tromesečje) i periodu (konkretan mesec ili tromesečje);
3) identifikatoru lica kojem se vrši promet (PIB / PIB i JBKJS);
4) tipu i broju dokumenta (faktura za promet dobara, odnosno usluga, dokument o povećanju, dokument o smanjenju i avansna faktura);
5) povezanom dokumentu;
6) datumu avansa i osnovu za avansno plaćanje kod avansne fakture;
7) prometu po stopi od 20%, povećanju / smanjenju naknade, avansu i smanjenju avansa za taj promet (opis, osnovica i obračunati PDV), sa oznakom „S20”;
8) prometu po stopi od 10%, povećanju / smanjenju naknade, avansu i smanjenju avansa za taj promet (opis, osnovica i obračunati PDV), sa oznakom „S10”;
9) ukupno obračunatom PDV.
Podaci iz stava 1. tač. 7)–9) ovog člana iskazuju se po svakom dokumentu iz stava 1. tačka 4) ovog člana, koji može da sadrži jednu ili više stavki.“
● U članu 22. Pravilnika o EF menjani su stavovi 1, 2. i 3, pa sada ovaj član glasi:
„Ako je dokument o smanjenju (elektronska faktura, fiskalni račun ili drugi dokument) izdat obvezniku PDV, obveznik PDV – izdavalac u Zbirnoj evidenciji PDV, u odgovarajućim poljima, iskazuje podatke o iznosu za koji je:
1) smanjena osnovica, za poreski period u kojem je došlo do smanjenja osnovice;
2) smanjen PDV, za poreski period u kojem poseduje obaveštenje obveznika PDV – primaoca da je izvršio ispravku odbitka prethodnog poreza, odnosno da obračunati PDV nije koristio kao prethodni porez.
Obaveštenje iz stava 1. tačka 2) ovog člana ne izdaje se preko sistema elektronskih faktura.
Ako je dokument o smanjenju (elektronska faktura, fiskalni račun ili drugi dokument) izdat licu koje nije obveznik PDV, obveznik PDV – izdavalac u Zbirnoj evidenciji PDV, u odgovarajućim poljima, iskazuje podatke o iznosu za koji je:
1) smanjena osnovica, za poreski period u kojem je došlo do smanjenja osnovice;
2) smanjen PDV, za poreski period u kojem je primalac potvrdio dokument o smanjenju.
Dokument o smanjenju iz stava 3. ovog člana može biti potvrđen na samom dokumentu o smanjenju ili posebnim dokumentom koji je poslat elektronskim putem ili na drugi način.
Potvrđivanje dokumenta o smanjenju iz stava 4. ovog člana ne vrši se preko sistema elektronskih faktura, osim ako je dokument o smanjenju izdat licu koje nije obveznik PDV preko sistema elektronskih faktura, kada se prihvatanjem dokumenta o smanjenju smatra da je taj dokument potvrđen.“
● Član 23. Pravilnika o EF je izmenjen, pa sada glasi:
„Kod storniranja elektronske fakture iz člana 11. stav 1. ovog pravilnika (*nap. Red.: odnosi se na fakturu; avansnu fakturu; dokument o povećanju i dokument o smanjenju) i drugih istovrsnih dokumenata koji se ne smatraju elektronskom fakturom, u Zbirnoj evidenciji PDV iskazuju se podaci o smanjenju, odnosno povećanju osnovice i PDV u odgovarajućim poljima, za odgovarajući poreski period, u skladu sa ovim pravilnikom i propisima kojima se uređuje PDV.“
● Izmenjen je i član 24. Pravilnika o EF, tako da sada glasi:
„Ako je sačinjena Pojedinačna evidencija PDV sa osnovom odabira smanjenje, u Zbirnoj evidenciji PDV za poreski period u kojem je došlo do smanjenja evidentira se iznos za koji je smanjena osnovica, a za poreski period u kojem su ispunjeni uslovi da poreski dužnik – primalac dobara, odnosno usluga smanji obračunati PDV u skladu sa ZPDV, evidentira se iznos za koji je smanjen obračunati PDV, u odgovarajućim poljima.
**Ako je sačinjena Pojedinačna evidencija PDV po osnovu povećanja, koja se odnosi na nabavke, odnosno isporuke, u Zbirnoj evidenciji PDV za poreski period u kojem je došlo do povećanja evidentira se iznos za koji je povećana osnovica i iznos za koji je povećan PDV, u odgovarajućim poljima.“
(**Napominjemo: pre izmene, objavljene u „Sl. glasniku RS“ br. 73/24, stav 2. člana 24. Pravilnika o EF, glasio je: „Ako je sačinjena Pojedinačna evidencija PDV sa osnovom odabira povećanje, u Zbirnoj evidenciji PDV za poreski period u kojem je došlo do povećanja evidentira se iznos za koji je povećana osnovica i iznos za koji je povećan PDV, u odgovarajućim poljima.“)
● Član 26. Pravilnika o EF je takođe izmenjen, tako da sada glasi:
„Ako je elektronsko evidentiranje obračuna PDV izvršeno na osnovu procene osnovice u skladu sa ZPDV, posle čega je došlo do izmene osnovice i iznosa PDV, sačinjava se Pojedinačna evidencija PDV sa osnovom odabira smanjenje, odnosno povećanje i postupa u skladu sa članom 24. ovog pravilnika.“
● Posle člana 28. Pravilnika o EF dodat je naslov:
„VIA NAČIN I POSTUPAK ELEKTRONSKOG EVIDENTIRANjA PRETHODNOG POREZA U SISTEMU ELEKTRONSKIH FAKTURA”
kao i članovi 28a, 28b, 28v, 28g i 28d, koji glase:
„Član 28a
Elektronsko evidentiranje prethodnog poreza vrši se zbirno za poreski period, u roku od deset dana od dana isteka poreskog perioda, unosom, odnosno automatskim unosom određenih podataka u odgovarajući interfejs Evidencije prethodnog poreza u okviru sistema elektronskih faktura.
Rok iz stava 1. ovog člana ističe 10. dana kalendarskog meseca koji sledi poreskom periodu za koji se vrši elektronsko evidentiranje prethodnog poreza.
Podaci koji se odnose na nabavku dobara i usluga od obveznika PDV – poreskog dužnika evidentiraju se zbirno po izvorima – vrstama računa, i to:
1) elektronskim fakturama;
2) fiskalnim računima;
3) drugim računima.
Podaci koji se odnose na nabavku dobara i usluga od stranog lica, odnosno obveznika PDV, po osnovu koje je primalac dobara, odnosno usluga poreski dužnik, evidentiraju se zbirno iz pojedinačnih evidencija PDV sačinjenih na osnovu internih računa, i to:
1) internih računa – strano lice;
2) internih računa – obveznik PDV.
Podaci u Evidenciji prethodnog poreza iskazuju se u dinarima, sa najviše dve decimale.
Član 28b
Evidencija prethodnog poreza sadrži podatke o:
1) broju Evidencije prethodnog poreza, statusu i datumu evidentiranja;
2) godini, poreskom periodu (mesec ili tromesečje) i periodu (konkretan mesec ili tromesečje);
3) nabavkama dobara i usluga u Republici Srbiji od obveznika PDV – promet za koji je poreski dužnik isporučilac dobara, odnosno pružalac usluga;
**4) nabavkama dobara i usluga u Republici Srbiji – promet za koji je poreski dužnik primalac dobara, odnosno usluga;
5) PDV plaćenom za uvoz / dopremanje dobara stavljenih u slobodan promet u skladu sa carinskim propisima;
6) PDV nadoknadi plaćenoj poljoprivredniku, uključujući povećanje;
7) ispravkama odbitka prethodnog poreza.
Podaci iz stava 1. tačka 3) ovog člana odnose se na:
1) prvi prenos prava raspolaganja na novoizgrađenim građevinskim objektima (osnovica i PDV po izvorima – vrstama računa i ukupan iznos PDV koji se može odbiti kao prethodni porez – po stopi od 20%, odnosno po stopi od 10%);
2) promet dobara i usluga, osim prvog prenosa prava raspolaganja na novoizgrađenim građevinskim objektima (osnovica i PDV po izvorima – vrstama računa i ukupan iznos PDV koji se može odbiti kao prethodni porez – po stopi od 20%, odnosno po stopi od 10%);
3) povećanje osnovice, odnosno PDV (osnovica i PDV po izvorima – vrstama računa i ukupan iznos PDV koji se može odbiti kao prethodni porez – po stopi od 20%, odnosno po stopi od 10%);
4) smanjenje osnovice, odnosno PDV (osnovica i PDV po izvorima – vrstama računa – po stopi od 20%, odnosno po stopi od 10%);
5) naknadu ili deo naknade koji je plaćen pre izvršenog prometa – avans (osnovica i PDV po izvorima – vrstama računa i ukupan iznos PDV koji se može odbiti kao prethodni porez – po stopi od 20%, odnosno po stopi od 10%);
6) smanjenje avansa (osnovica i PDV po izvorima – vrstama računa – po stopi od 20%, odnosno po stopi od 10%).
Podaci iz stava 1. tačka 4) ovog člana odnose se na:
1) prenos prava raspolaganja na građevinskim objektima za koji je poreski dužnik primalac dobara (osnovica i PDV po izvorima – pojedinačnim evidencijama PDV i ukupan iznos PDV koji se može odbiti kao prethodni porez – po stopi od 20%, odnosno po stopi od 10%);
2) promet dobara i usluga, osim prenosa prava raspolaganja na građevinskim objektima (osnovica i PDV po izvorima – pojedinačnim evidencijama PDV i ukupan iznos PDV koji se može odbiti kao prethodni porez – po stopi od 20%, odnosno po stopi od 10%);
3) povećanje osnovice, odnosno PDV (osnovica i PDV po izvorima – pojedinačnim evidencijama PDV i ukupan iznos PDV koji se može odbiti kao prethodni porez – po stopi od 20%, odnosno po stopi od 10%);
4) smanjenje osnovice, odnosno PDV (osnovica po izvorima – pojedinačnim evidencijama PDV i ukupan iznos smanjenja prethodnog poreza – po stopi od 20%, odnosno po stopi od 10%);
5) naknadu ili deo naknade koji je plaćen pre izvršenog prometa – avans (osnovica i PDV po izvorima – pojedinačnim evidencijama PDV i ukupan iznos PDV koji se može odbiti kao prethodni porez – po stopi od 20%, odnosno po stopi od 10%);
6) smanjenje avansa (osnovica po izvorima – pojedinačnim evidencijama PDV i ukupan iznos smanjenja prethodnog poreza – po stopi od 20%, odnosno po stopi od 10%).
Podaci iz stava 1. tačka 5) ovog člana odnose se na PDV za uvoz / dopremanje dobara stavljenih u slobodan promet u skladu sa carinskim propisima (plaćeni PDV i plaćeni PDV koji se može odbiti kao prethodni porez po stopi od 20%, plaćeni PDV i plaćeni PDV koji se može odbiti kao prethodni porez po stopi od 10%, ukupno plaćeni PDV i ukupno plaćeni PDV koji se može odbiti kao prethodni porez).
Podaci iz stava 1. tačka 6) ovog člana odnose se na PDV nadoknadu plaćenu poljoprivredniku, uključujući i povećanje (ukupna PDV nadoknada plaćena poljoprivredniku i ukupna PDV nadoknada koja se može odbiti kao prethodni porez).
Podaci iz stava 1. tačka 7) ovog člana odnose se na ispravke odbitka prethodnog poreza – povećanje, odnosno smanjenje (osnov i iznos ispravke).
Podaci koji se odnose na ispravku odbitka prethodnog poreza – povećanje su podaci o povećanju prethodnog poreza po osnovu:
1) sticanja prava na odbitak prethodnog poreza zbog naknadnog prihvatanja elektronske fakture;
2) naknadnog sticanja prava na odbitak prethodnog poreza za opremu i objekte za vršenje delatnosti, odnosno ulaganja u objekte za vršenje delatnosti;
3) odluke poreskog organa;
4) povećanja srazmernog poreskog odbitka u poslednjem poreskom periodu kalendarske godine ili poslednjem poreskom periodu;
5) sticanja prava na odbitak prethodnog poreza kod evidentiranja za obavezu plaćanja PDV;
6) druge promene koja dovodi do povećanja odbitka prethodnog poreza (npr. storniranje određenih dokumenata u skladu sa propisima kojima se uređuje PDV).
Podaci koji se odnose na ispravku odbitka prethodnog poreza – smanjenje su podaci o smanjenju prethodnog poreza po osnovu:
1) prestanka uslova za ostvarivanje prava na odbitak prethodnog poreza za opremu i objekte za vršenje delatnosti, odnosno ulaganja u objekte za vršenje delatnosti;
2) odluke poreskog organa;
3) smanjenja srazmernog poreskog odbitka u poslednjem poreskom periodu kalendarske godine ili poslednjem poreskom periodu;
4) podnošenja zahteva za brisanje iz evidencije obveznika PDV;
5) odluke carinskog organa na osnovu koje dolazi do smanjenja PDV;
6) smanjenja PDV nadoknade plaćene poljoprivredniku;
7) druge promene koja dovodi do smanjenja odbitka prethodnog poreza (npr. storniranje određenih dokumenata u skladu sa propisima kojima se uređuje PDV).
(**Napominjemo: pre izmene, objavljene u „Sl. glasniku RS“ br. 73/24, tačka 4) u stavu 1. člana 28b Pravilnika o EF, glasila je:
„4) nabavkama dobara i usluga u Republici Srbiji od obveznika PDV – promet za koji je poreski dužnik primalac dobara, odnosno usluga;“)
Član 28v
Automatski unos podataka vrši se po isteku poreskog perioda za koji se vrši elektronsko evidentiranje prethodnog poreza, od 1. zaključno sa 10. u kalendarskom mesecu koji sledi tom poreskom periodu.
Prilikom automatskog unosa evidentiraju se podaci sa stanjem na dan koji prethodi danu automatskog unosa.
Podaci koji se automatski unose odnose se na:
1) nabavke dobara i usluga u Republici Srbiji od obveznika PDV – promet za koji je poreski dužnik isporučilac dobara, odnosno pružalac usluga, i to: osnovicu i PDV iz elektronskih faktura iz člana 11. stav 1. tač. 1)–3) ovog pravilnika;
2) nabavke dobara i usluga u Republici Srbiji – promet za koji je poreski dužnik primalac dobara, odnosno usluga, i to:
(1) osnovicu i PDV iz pojedinačnih evidencija PDV za promet, povećanje i avans;
(2) osnovicu iz pojedinačnih evidencija PDV za smanjenje, uključujući i smanjenje avansa;
3) PDV plaćen za uvoz/dopremanje dobara stavljenih u slobodan promet u skladu sa carinskim propisima.
Automatski unos podataka iz stava 3. tačka 1) ovog člana vrši se nezavisno od toga da li je elektronska faktura prihvaćena, stornirana i dr.
Automatski unos podataka iz stava 3. tačka 2) ovog člana vrši se iz pojedinačnih evidencija PDV kojima je dodeljen status: evidentirano.
Podaci iz stava 3. ovog člana automatski se unose po stopi od 20%, odnosno po stopi od 10%.
Član 28g
Ako je elektronska faktura iz člana 11. stav 1. ovog pravilnika izdata u periodu od 10. dana kalendarskog meseca koji sledi poreskom periodu u kojem je nastala poreska obaveza u skladu sa ZPDV do isteka roka za predaju poreske prijave za taj poreski period ili je došlo do druge promene koja ima uticaj na elektronsko evidentiranje prethodnog poreza, obveznik PDV koriguje elektronsko evidentiranje prethodnog poreza iskazivanjem odgovarajućih podataka u Evidenciji prethodnog poreza.
Korigovanje elektronskog evidentiranja prethodnog poreza iz stava 1. ovog člana vrši se u roku za podnošenje poreske prijave za poreski period u kojem je došlo do promene koja ima uticaj na elektronsko evidentiranje prethodnog poreza.
Član 28d
Evidencija prethodnog poreza može biti u statusu: evidentirano i korigovano.
Evidenciji prethodnog poreza dodeljuje se status: evidentirano po izvršenom elektronskom evidentiranju prethodnog poreza, odnosno status: korigovano ako je korisnik sistema elektronskih faktura korigovao iskazane podatke.“
● U članu 29. Pravilnika o EF, izmenjen je stav 8., tako da ovaj član sada glasi:
„Sistem elektronskih faktura dostupan je korisnicima sistema elektronskih faktura svakog dana, osim u periodu redovnog održavanja koji traje od 01.00 do 06.00 časova.
U slučaju privremenog prekida u radu sistema elektronskih faktura, Centralni informacioni posrednik obaveštava korisnike sistema elektronskih faktura o privremenom prekidu u radu putem portala sistema elektronskih faktura.
Po ponovnom uspostavljanju rada sistema elektronskih faktura, Centralni informacioni posrednik obaveštava korisnike sistema elektronskih faktura o ponovnom uspostavljanju rada putem portala sistema elektronskih faktura.
Ako nastupi privremeni prekid u radu sistema elektronskih faktura, elektronska faktura smatra se dostavljenom u trenutku ponovnog uspostavljanja rada sistema elektronskih faktura.
U slučaju da privremeni prekid u radu sistema elektronskih faktura iz stava 2. ovog člana nastupi poslednjeg dana roka za prihvatanje ili odbijanje elektronske fakture, usled čega je elektronskoj fakturi izdatoj subjektu javnog sektora, suprotno njegovoj nameri, dodeljen status: prihvaćena, subjekt javnog sektora obaveštava Centralnog informacionog posrednika da elektronska faktura treba da ima status: odbijena.
Obaveštenje iz stava 5. ovog člana dostavlja se elektronskim putem i sadrži:
1) naziv i PIB, kao i JBKJS subjekta javnog sektora, ukoliko subjekt javnog sektora poseduje JBKJS;
2) jedinstveni identifikator elektronske fakture čija se promena statusa zahteva;
3) kontakt podatke zakonskog ili drugog zastupnika subjekta javnog sektora.
Ako su ispunjeni uslovi iz stava 6. ovog člana, Centralni informacioni posrednik menja status elektronskoj fakturi u status: odbijena.
Ako poslednjeg dana roka za elektronsko evidentiranje poreza na dodatu vrednost u skladu sa Zakonom korisnik sistema elektronskih faktura, usled privremenog prekida u radu sistema elektronskih faktura iz stava 2. ovog člana, bude onemogućen da izvrši elektronsko evidentiranje PDV, elektronsko evidentiranje PDV vrši najkasnije prvog narednog radnog dana od dana ponovnog uspostavljanja rada sistema elektronskih faktura.“
(Napominjemo, poslednjim izmenama, objavljenim u „Sl. glasniku RS“, br. 73/24, u stavu 8. člana 29. Pravilnika o EF, bukvalno je samo reč: „zakonom“ zamenjena rečju: „Zakonom“.)
● Napominjemo, poslednjim izmenama, objavljenim u „Sl. glasniku RS“, br. 73/24, članu 16. Pravilnika o izmenama i dopunama Pravilnika o elektronskom fakturisanju („Sl. glasnik RS“, br. 65/24) reči: „prethodnog poreza“ zamenjene su rečima: „poreza na dodatu vrednost“, tako da Samostalan član Pravilnika o izmenama i dopunama Pravilnika o elektronskom fakturisanju („Sl. glasnik RS“, br. 65/24 i 73/24) sada glasi:
„Član 16.
Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srbije”, a primenjivaće se od 1. septembra 2024. godine, osim odredaba koje se odnose na elektronsko evidentiranje poreza na dodatu vrednost koje će se primenjivati za poreske periode određene zakonom kojim se uređuje porez na dodatu vrednost koji počinju posle 31. avgusta 2024. godine.“
VAŽNO:
● Samostalnim članom 7. Pravilnika o izmenama Pravilnika o elektronskom fakturisanju („Sl. glasnik RS“, br. 73/24), propisano je da:
„U periodu od 1. septembra 2024. godine zaključno sa 31. decembrom 2024. godine, u postupcima provere pravilnosti elektronskog evidentiranja poreza na dodatu vrednost, Ministarstvo finansija ne uzima u obzir eventualne greške pri iskazivanju podataka u evidencijama poreza na dodatu vrednost.“
● Samostalnim članom 8. Pravilnika o izmenama Pravilnika o elektronskom fakturisanju („Sl. glasnik RS“, br. 73/24), propisano je da:
„Ovaj pravilnik stupa na snagu 1. septembra 2024. godine, osim odredaba koje se odnose na elektronsko evidentiranje poreza na dodatu vrednost koje će se primenjivati za poreske periode određene zakonom kojim se uređuje porez na dodatu vrednost koji počinju posle 31. avgusta 2024. godine.“
Beograd, 2.9.2024. god.
